دو راهی بانک مرکزی در بازار بین بانکی+ نمودار

به گزارش اکو ایران، در هفته منتهی به 29 اذر ماه بانک مرکزی در بسط پول در بازار باز برای دومین هفته متوالی رکورد زده و 57 هزار و 200 میلیارد تومان نقدینگی در نهاد های مالی این بازار تزریق کرد. در مقابل 65 هزار میلیارد تومان نیز از بازار جذب کرد تا خالص عملیات قبض پول باشد.

 همواره بانک مرکزی با نظارت بر دو بازار مالی در هر هفته سعی در مدیریت نقدینگی مالی در بانکها و تنظیم نرخ سود بین بانکی دارد. این دو متغیر یکی از تأثیرگذارترین متغیرهای نشان‌دهنده وضعیت تورمی در کشور است که آگاهی از تغییرات آن می تواند در جهت بررسی وضعیت تورمی در کشور مورد اهمیت باشد.

رکوردزنی خرید اوراق و چند اتفاق مهم دیگر

بانک ها برای تامین نیازهای مالی خود در هر هفته می توانند در دو بازار مشارکت داشته باشند. در بازار باز همواره براساس نیاز خود پیشنهاد فروش تعدادی اوراق را به بانک مرکزی می دهند. به هر میزانی که بانک مرکزی به اختیار خود موافقت کرد بانک ها اوراق را به این نهاد فروخته و در ازای آن متعهد می شوند در تاریخ سررسید مشخص و نرخ سود معلوم پول را عودت داده و اوراق خود را پس بگیرند.

در هفته های اخیر نرخ پذیرش اوراق همواره  100 درصد بوده است. در این مقطع منتهی به 29 آذرماه 57 هزار و 200 میلیارد تومان اوراق به بانک مرکزی پیشنهاد شد که این نهاد باتمام آن موافقت کرد.

این پنجمین هفته متوالی است که نرخ پذیرش اوراق در بالاترین سطح خود یعنی 100 درصد قرار داشته است. این اتفاق به نوعی می تواند بیانگر همسویی سیاست بانک ها و نیازمندی های بانک های دارای کسری باشد. یکی از نتایجی که از این تکرار می تواند حاصل شود اطمینان بانک ها از پذیرفته شدن میزان پیشنهادی آن ها بوده که می تواند در افزایش بسط نقدینگی در هفته های اخیر نقش موثر داشته باشد.

بررسی میزان بسط نقدینگی در هفته های برگزاری بازار باز نشان می دهد در هفته پیش رکورد بیشترین بسط هفتگی پول در تاریخ این بازار شکسته شده بود که این رکورد در هفته اخیر با افزایشی 14 هزار و 500 میلیارد تومانی جابجا شد.

این در حالی است که در سال گذشته هرگز سطح هفتگی بسط پول یا خرید اوراق از مرز 10 هزار میلیارد تومان فراتر نرفته بود و هیچ گاه نیز در آن زمان بانک مرکزی با پذیرش صد درصدی اوراق موافقت نکرده بود.

به عبارت دیگر درصد توافق های بالا در بانک مرکزی پیرامون پذیرش اوراق و وضعیت بد نقدینگی در بانک ها می تواند از عوامل مهم در رکوردزنی های پی در پی بسط پول در این بازار باشد.

در شرایطی که روال درصد پذیرش در این بازار در سطح بالایی قرار داشته باشد بانکها نیز به تبع از پیشنهاد در نرخ های بالاتر خود داری کرده و بنابراین نرخ سود دربازار باز در جای خود ثابت می ماند. این نرخ اکنون درست 5 هفته است که هیچ افزایشی را نداشته است.

ازسوی دیگر اما برای  دومین هفته متوالی تاریخ سررسید از 14 روزه به یک هفته ای تقلیل پیدا کرد. با توجه به تاریخ سررسید بالا در هفته های گذشته دارایی بانک ها از این معاملات در هر هفته در سطح بالایی قرار داشت. بانک مرکزی به منظور جذب این پول و مدیریت میزان استقراض بانک ها در این بازار ناچار شد در این هفته نیز تاریخ را کم کند تا بتواند 65 هزار و 690 میلیارد تومان دیگر را از این بازار جمع آوری کند.

کاهش معاملات در بازار بین بانکی

بازار دیگری که در آن بانک های دارای کمبود می توانند در آن از سایرین استقراض کنند بازار شبانه یا بازار بین بانکی است. در این بازار تاریخ سررسید کوتاه مدت بوده و نرخ سود در دالان تعیین شده توسط بانک مرکزی حرکت می کند. 14 تا 22 درصد. در این صورت اگر بانکی بخواهد از بانک مرکزی اقدام به اسقراض پول کند باید بانرخ 22 درصد در تاریخ کوتاه مدت وام خود را عودت دهد.

عملیات در این بازار نشان می دهد در هفته اخیر در حدود 120 میلیارد تومان نقدینگی از بانک مرکزی تحت عنوان اعتبارات قاعده مند اخذ شده است. روند این اعتباراات در دو سال اخیر نشان می دهد به طور میانگین این متغیر اکنون در کمترین سطح خود در سال جاری قرار گرفته که نشان از عدم تمایل نهادهای مالی دارای کسری از شرکت در این بازار داشته است.

به عبارت دیگر در حالی که در بازار باز حجم دادو ستد در سطوح بسیار بالایی با نرخ پایین تر صورت می گیرد طبعا تمایلی برای مشارکت در این بازار باقی نخواهد ماند که این اتفاق می تواند علامتی از کاهش نرخ سود بین بانکی در هفته های اخیر باشد.

اما به طور کلی آن چه در پس پرده می تواند دلیلی بر این کاهش باشد را تحلیل گران در نکته ای مجزا عنوان می کنند.

نخست برخی اعتقاد دارند که با توجه به آن که بانک مرکزی علنا متعهد شده است به منظور حفظ بازدهی بورس نرخ بهره را در سطح 20 درصد ثابت نگه دارد پس به طور کلی تلاش بانک مرکزی در رونق بازار باز به منظور ابزاری است تا نرخ بهره را تا این حد تقلیل دهد.

دوم:برخی اعتقاد دارند بازار بین بانکی نیازمند 130 هزار تا 140 هزار میلیارد تومان نقدینگی است وقتی ذخایر بانک ها به دلایلی مانند خرید اوراق دولت، تسویه های مالیاتی و تودیع سپرده قانونی کم می شود بازار با کمبود نقدینگی روبرو می شود در این مسیر دو راه وجود دارد از طریق بازار باز اقدام به پرداخت اعتبار با وثیقه شود که قابلیت خنثی سازی را دارد یا کمبود تبدیل به اضافه برداشت شود که در حکم افزایش مستقیم پایه پولی و تحریک بیشتر تورم است. بانک مرکزی راه اول را انتخاب کرده که هزینه کمتری دارد.