به گزارش اکوایران، به نوشته دیوید ایگناتوس، ستون‌نویس واشنگتن پست، در میان همه جنجال‌های کاخ سفید در هفته گذشته، جهان به سختی متوجه شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تهدید کرد که اگر ایران با کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای خود موافقت نکند، با اقدام نظامی از سوی آمریکا و اسرائیل مواجه خواهد کرد.

توهم لیبی‌سازی

ترامپ که وعده توقف جنگ‌ها در سراسر جهان را داده بود، مطمئناً خواهان درگیری دیگری در خاورمیانه نیست. اما، پس از تحولات میدانی ماه‌های اخیر در خاورمیانه، او از سوی اسرائیل تحت فشار است. مقامات آمریکایی و اسرائیلی گفته‌اند که اسرائیل در این پندار است که از این لحظه استفاده کند. به ادعای این مقامات، اگر ایران با جمع‌آوری تاسیسات هسته‌ای خود به سبک لیبی موافقت نکند، اسرائیل آماده بمباران این تأسیسات است - با یا بدون حمایت آمریکا. این مقامات به ایگناتوس گفته‌اند که دولت بایدن در روزهای پایانی خود این موضوع را بررسی کرده بودند که آیا از این اولتیماتوم اسرائیل حمایت کند یا خیر، اما در نهایت با آن مخالفت کرد. اما اکنون این موضوع در بالای فهرست ترامپ قرار گرفته است.

ترامپ در مصاحبه اخیر خود با برت بایر از فاکس نیوز در مورد رویارویی با ایران صریح بود. او مدعی شد: «همه فکر می‌کنند که اسرائیل با کمک یا تأیید ما وارد می‌شود و آن‌ها را بمباران می‌کند. ترجیح می‌دهم این اتفاق نیفتد. من ترجیح می‌دهم توافقی با ایران انجام دهیم - نظارت، بازرسی و سپس منفجر کردن آن یا فقط اطمینان از اینکه دیگر تأسیسات هسته‌ای وجود ندارد». ترامپ این دیپلماسی با سلاح گرم را اینگونه خلاصه کرد: «دو راه برای متوقف کردن آن‌ها وجود دارد: با بمب یا با یک تکه کاغذ مکتوب من ترجیح می‌دهم معامله‌ای انجام دهم».

ترامپ بر این پندار است که وضعیت کنونی تهران پای میز مذاکره بکشاند: «من فکر می‌کنم ایران دوست دارد معامله کند و من دوست دارم بدون بمباران با آن‌ها معامله کنم».

وسوسه بی‌بی

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مذاکراتش با ترامپ، چندین سطح احتمالی از حمایت آمریکا را خواستار شده است؛ از حمایت نظامی فعال از یک حمله مستقیم-مانند ارائه اطلاعات، سوخت‌رسانی هوایی یا سایر کمک‌ها- گرفته تا حمایت سیاسی محدودتر برای اولتیماتوم اجباری. ایالات متحده پیش از این بمب‌های سنگرشکن به اسرائیل ارائه کرده است که می‌تواند به تاسیسات زیرزمینی آسیب برساند.

ایران اسراییل

تحلیلگران اطلاعات نظامی آمریکا در ارزیابی ماه ژانویه خود اظهار کردند که در صورت عدم توافق، اسرائیل ممکن است در شش ماهه اول سال 2025 به تاسیسات هسته ای ایران حمله کند. برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم اخیرا موضع ترامپ را این گونه توضیح داده شده است: «در حالی که او مذاکره برای دستیابی صلح‌آمیز به یک توافق را ترجیح می‌دهد، اما اگر ایران مایل به معامله نباشد، او هم خیلی منتظر نخواهد ماند».

دولت‌های بایدن و ترامپ هر دو این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌اند که حمله اسرائیل تا چه زمانی برنامه هسته‌ای ایران را به تاخیر می اندازد. یکی از مقامات آمریکایی به ایگناتوس گفته که در بهترین حالت حمله این موضوع را شش ماهه به تاخیر می‌اندازد. اما مقامات اسرائیلی مدعیند که اثرات آن یک سال یا بیشتر ادامه خواهد داشت. 

بازی را به هم بریز و توافق کن

ترامپ که همیشه معامله گر بوده است، از اولین دوره ریاست جمهوری خود یک توافق بزرگ با ایران را متصور بوده است. اگرچه در سال 2018 او توافق هسته‌ای را که باراک اوباما بر سر آن مذاکره کرده بود، کنار گذاشت، اما ادعا کرد که می‌تواند به توافق بهتر و بزرگ‌تری دست یابد. او با شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، همکاری کرد تا ایران -تحت فشار تحریم‌ها- را پای میز مذاکره بکشاند. مارک تی اسپر، وزیر دفاع وقت، در آگوست 2019 گفت: «ما می‌خواهیم با ایران صحبت کنیم و در مورد مسیر دیپلماتیک رو به جلو صحبت کنیم» اما این تلاش شکست خورد.

رویکرد چکشی ترامپ به مذاکرات -به هم زدن شرایط بازی و سپس توافق - ویژگی اصلی این هفته‌های اول دوره دوم ریاست جمهوری او بوده است. اما اقدام تهدیدآمیز علیه ایران حتی برای ترامپ نیز اقدام خطرناکی محسوب می‌شود. او به وضوح خواهان جنگ نیست. اما تصمیم گیرنده نهایی در اینجا ممکن است نتانیاهو باشد، نه ترامپ.