چرا بن‌زاید «شریک دفاعی اصلی» واشنگتن شد؟ پای تهران، پکن و مسکو در میان است؟

به گزارش اکوایران، پس از دیدار روز دوشنبه شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رئیس‌ دولت امارات متحده عربی، با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در دفتر بیضی‌شکل، کاخ سفید  اعلام کرد که ایالات متحده رسما امارات متحده عربی را به عنوان «شریک دفاعی اصلی» خود تعیین کرده و هم‌زمان با تعمیق همکاری در زمینه هوش مصنوعی موافقت کرد.

در مدار واشنگتن، دور از نفوذ پکن

به نوشته المانیتور، این اقدامات روابط نظامی ایالات متحده و امارات متحده عربی در رده روابط بین ایالات متحده و هند قرار می‌دهد و احتمالاً به ابوظبی اجازه می‌دهد تا به اشکال خاصی از تکنولوژی ارتش ایالات متحده و فن آوری‌های دو کاربرده دسترسی داشته باشد، در حالی که به طور همزمان زمینه را برای تحقق جاه‌طلبی‌های شیخ محمد برای تبدیل کردن امارات متحده عربی به یک کشور پیشرو در توسعه هوش مصنوعی فراهم می‌کند.

این توافق در حالی صورت می‌گیرد که واشنگتن به دنبال نزدیک کردن این قدرت عرب خلیج فارس به مدار خود و دور کردن آن از مدار نفوذ چین در سراسر خاورمیانه و آفریقا است.

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که این ارتقا مشارکت دفاعی با هدف «افزایش بیشتر همکاری دفاعی و امنیت در خاورمیانه، شرق آفریقا و مناطق اقیانوس هند» از طریق فراهم کردن امکان «همکاری بی سابقه از طریق آموزش مشترک، تمرینات و همکاری ارتش با ارتش بین نیروهای نظامی» ایالات متحده، امارات و هند و همچنین سایر شرکای نظامی مشترک، برای پیشبرد ثبات منطقه‌ای انجام شده است.

هدف این تصمیم ایجاد مسیری جدید برای روابط ایالات متحده با ابوظبی است که در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای تیره شده است.

به دنبال دنیای چندقطبی؛ روابط با پکن ادامه دارد

سفر شیخ محمد به واشنگتن، اولین دیدار یک رهبر اماراتی، به دنبال سال‌ها اختلافات فزاینده بر سر معاشقه ابوظبی با پکن و مسکو صورت می‌گیرد که مقامات کاخ سفید نگرانند که به طور بالقوه به روابط راهبردی بلندمدت تبدیل شود.

رهبر امارات نقش برجسته‌ای در میان خودکامگی‌های عربی در منطقه خلیج فارس ایفا کرده است؛ کشورهایی که برای جایگزینی دنیایی که توسط تنها ابرقدرت، ایالات متحده، رهبری می‌شود زمینه را برای یک دنیای چندقطبی ایجاد کرده‌اند.

حتی در حالی که مقامات دولت بایدن به شرکای خود در خلیج فارس تاکید کرده‌اند که روابط دوجانبه آن‌ها نباید بخشی از رقابت حاصل‌جمع صفر با پکن باشد، مقامات خلیج فارس از اینکه ایالات متحده خطوط قرمز واضحی را ترسیم نکرده، شکایت دارند.

مقامات آمریکایی این موضوع را رد کرده‌اند و می‌گویند که آن‌ها به صراحت زمینه‌هایی از همکاری با چین را مشخص کرده‌اند که امنیت سخت افزار دفاعی و اشتراک اطلاعاتی ایالات متحده را به خطر می‌اندازد. به نظر می‌رسد که نشست روز دوشنبه در کاخ سفید پیشرفت‌های اخیر در مورد این اختلافات را نشان می‌دهد.

سال گذشته، شرکت هوش مصنوعی G42 امارات متحده عربی با یک سرمایه‌گذاری 1.5 میلیارد دلاری با مایکروسافت شریک شد -یکی از مقامات ارشد کاخ سفید گفته که انعقاد این قرارداد مهم منوط به قطع رابطه ابوظبی با شرکت مخابراتی هوآوی چین برای شبکه‌های 5G بوده است.

اندکی پس از روی کار آمدن در سال 2021، دولت بایدن اقداماتی را که توسط دولت ترامپ برای فروش جنگنده‌های F-35 لاکهید مارتین و هواپیماهای بدون سرنشین MQ-9 Reaper به امارات آغاز شده بود را متوقف کرد -تا حدی به دلیل نگرانی‌های امنیتی مرتبط با همکاری ابوظبی با هواوی.

اما بسیار بعید است که امارات بتواند به طور کامل روابط خود را با پکن قطع کند، کشوری که در سال گذشته نزدیک به 95 میلیارد دلار با آن تجارت داشت. به گفته وزارت خارجه امارات، امارات متحده عربی یکی از قطب‌های کلیدی طرح کمربند و جاده چین است که به عنوان دروازه‌ای برای حدود 60 درصد تجارت چین در خاورمیانه و شمال آفریقا عمل می‌کند.

با وجود فشار ایالات متحده، ادامه ساخت و ساز توسط یک شرکت چینی در بندر دریایی آل خلیفه، در نزدیکی ابوظبی، بر روی زیرساخت‌هایی که مقامات آمریکایی می‌گویند می‌تواند برای نیروی دریایی چین دارای کاربرد دوگانه باشد، باعث ایجاد نگرانی در پنتاگون نیز شده است.

رویکرد آشتی جویانه ایران با وجود «اختلافات کلیدی»

مقامات ابوظبی از رویکرد واشنگتن در منطقه خود نیز ابراز نارضایتی کرده‌اند.

عادی‌سازی روابط امارات متحده عربی با اسرائیل تحت ابتکار آمریکا در سال 2020، تهدیدات از سوی ایران را برای این کشور خلیج فارس افزایش داد، جایی که چندین هزار نیروی آمریکایی در پایگاه هوایی الظفره مستقر هستند. ایران بارها به امارات هشدار داده که اجازه ندهد از خاک این کشور برای عملیات علیه منافع ایران استفاده شود.

یک مقام ارشد سابق امنیت ملی آمریکا که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «در این رابطه، تنها چیزی که واقعاً برای اسرائیل تفاوت ایجاد می‌کند این است که بتواند از پایگاه‌های اماراتی علیه ایران حملات هوایی انجام دهند. تاکنون هیچ نشانه‌ای از تمایل ابوظبی برای دادن چنین اجازه‌ای وجود نداشته است».

با این حال، در ماه فوریه، ارتش آمریکا یک مقام ارشد کتائب حزب الله را از طریق یک حمله پهپادی در بغداد ترور کرد. دو منبع آگاه از عملیات به المانیتور گفتند که این پهپاد از الظفره پرتاب شده است.

از ژانویه 2022، زمانی که حمله پهپاد حوثی‌ها دست کم چهار نفر را در نزدیکی ابوظبی کشت، این موضوع به طور فزاینده‌ای حساس شده است. در گفتگوهای خصوصی با همتایان آمریکایی، این حادثه بارها توسط مقامات اماراتی به عنوان نشانه‌ای از کاهش تعهد واشنگتن به دفاع از کشورهای خلیج فارس در خاورمیانه ذکر شده است.

با وجود حمله سال 2022، این کشور ثروتمند خلیج فارس روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع نکرده است.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور تازه منتخب ایران، از زمان روی کار آمدن لحن مصالحه‌جویانه‌ای در قبال امارات متحده عربی اتخاذ کرده است، اما اختلافات کلیدی، از جمله اختلاف طولانی‌مدت بر سر وضعیت سه جزیره استراتژیک در خلیج فارس، همچنان پابرجاست.

در بیانیه مشترک آمده است که بایدن و شیخ محمد در دیدار روز دوشنبه خود در کاخ سفید وضعیت جزایر را مورد بحث و بررسی قرار دادند و بر لزوم دستیابی به یک «راه حل مسالمت آمیز» از طریق «مذاکرات دوجانبه یا از طریق دیوان بین المللی دادگستری، مطابق با قواعد حقوق بین الملل» تاکید کردند.

در عوض به نظر می‌رسد دولت بایدن بیشتر به فرصت‌های استراتژیک کم خطرتر برای ابوظبی علاقه مند است. کاخ سفید اعلام کرد، رهبران دو کشور روز دوشنبه به دولت‌های خود دستور دادند که یادداشت تفاهمی در مورد همکاری در زمینه هوش مصنوعی تهیه کنند که «تحت نظارت یک مکانیسم سطح بالاست که شامل انتقال استعدادها و تجربیات مناسب است.

شکاف‌ها در سیستم مالی

وال استریت ژورنال روز یکشنبه گزارش داد که دو غول تولید نیمه هادی جهانی، شرکت تولید نیمه هادی تایوان و سامسونگ الکترونیکس، قصد دارند تا کارخانه هایی در امارات بسازند و در انتظار چراغ سبز احتمالی ایالات متحده هستند.

پس از اینکه این کشور ثروتمند خلیج فارس به بهشتی برای دارایی‌های حاصل از فروش نفت روسیه و ایرانِ تحت تحریم تبدیل شد، ایالات متحده همچنین در سال‌های اخیر امارات متحده عربی را تحت فشار قرار داده است تا نظارت بر موسسات مالی خود را افزایش دهد.

در سال 2022، گروه ویژه اقدام مالی مستقر در پاریس، امارات متحده عربی را به دلیل ناتوانی در رسیدگی مناسب به پولشویی و تامین مالی تروریسم از طریق موسسات مالی این کشور، در لیست خاکستری قرار داد - اقدامی که ایالات متحده با آن مخالفت نکرد - و در ماه ژوئیه پس از این که ابوظبی یک سری اصلاحات ایجاد کرد، نام آن را حذف کرد.

با این حال شکاف‌ها در سیستم مالی امارات باقی مانده است. در ماه ژوئن، وزارت خزانه داری آمریکا سه شرکت کشتیرانی امارات را به اتهام تسهیل انتقال نفت ایران به خارج و همچنین یک شرکت اماراتی که گفته می‌شود فروش طلای روسیه را پنهان می‌کند، تحریم کرد.

موافقت بایدن برای گسترش روابط راهبردی با ابوظبی، علیرغم درخواست‌های پنج نماینده کنگره انجام شد که هفته گذشته از او خواستند شیخ محمد را تحت فشار قرار دهد تا تسلیح نیروهای حمایت سریع سودان (RSF) را متوقف کند، گروهی که از جمله توسط وزارت خارجه ایالات متحده به جنایات علیه بشریت و پاکسازی قومی متهم است.