کاهش سهم بانک ها در خرید اوراق بدهی + نمودار

به گزارش اکوایران، روند داد و ستد در بازار اولیه فروش اوراق بدهی دولتی نشان از رکوردزنی این متغیر در این بخش داشته و میزان درآمد در آن را به بی سابقه ترین سطح خود در 5 ماه اخیر برای دولت کشانید.

در این بازار دولت به منظور درآمد زایی خود و تامین کسری بودجه به داد و ستد در بازار اولیه می پردازد و با حراج اوراق بدهی به مشتریان خود سعی در جبران کسری بودجه دارد.

این امر به باور برخی اقتصاددانان روشی سودمند برای اقتصاد ایران در جهت درآمدزایی دولت است چرا که اصطلاحا روشی غیرتورمی برای دست یابی به این هدف است.

رکوردزنی در فروش اوراق بدهی دولتی

در هفته منتهی به 27 بهمن ماه دولت توانست در بازار اولیه تقریبا 6 هزار و 640 میلیارد تومان اوراق بفروشد. در این میان هزار و 140 میلیارد تومان به صورت نقدی فروخته شد که عبارت بودند از: اراد 94، اراد 96، اراد 100 . 5 هزار و 500 میلیارد تومان نیز اوراق اراد 97 تا 99 بوده که به صورت پذیره نویسی در بازار سرمایه به فروش رسید.

بررسی ها از روند هفتگی معاملات در بازار اولیه نشان می دهد این بیشترین میزان فروش اوراق از سوی دولت در زمستان امسال بوده است. دلیل این افزایش در بازار اولیه را می توان در تاریخ سررسید اراد عرضه شده بررسی کرد هر چند بخش مهمی از فروش اوراق در این مقطع به صورت پذیره نویسی بوده است.

بااین حال اراد 100 اوراقی بود که در این هفته به مجموعه اوراق فروخته شده در بازار اضافه شد و ترکیب اوراق را تغییر داد. اما چه عاملی می تواند موجب رشد دوباره خرید اوراق در این بازار بوده باشد؟

بررسی نرخ سود و تاریخ سررسید اوراق در ماه های اخیر

در هفته های اخیر اراد عرضه شده در بازار غالبا نرخ سود بالایی داشته اما تاریخ سررسید آن سه ساله بود. روند معاملات در این بازار نشان می داد این تاریخ سررسید گویا برای معامله گران جذابیت چندانی نداشته است. چرا که مشتریان باور داشتند نرخ سود اوراق در این بازار با تاریخ سررسید آن ها تناسبی نداشته و در مقایسه با بازارهای مالی دیگر از جمله بازار ثانویه اوراق بدهی سطح پایین تری داشت.

در همین راستا در هفته پایانی بهمن ماه اراد 100 در این بازار عرضه شده که هر چند نرخ سود آن در سطح 21.4 درصد بوده اما تاریخ سررسید آن کمتر از دو اوراق دیگر و دو ساله بوده است.

به طور کلی اوراق نقدی فروخته شده در بازار سه دسته بوده است:

اراد 94 که تاریخ سررسید آن آبان 1403 و نرخ سود آن معادل با 21.98 درصد بوده است. اراد 96 که تاریخ سررسید آن تیر 1403 ونرخ سود آن برابر با 21.79 درصد ثبت شده و در نهایت اراد 100 که تاریخ سررسید آن از همه کوتاه تر (بهمن 1402) و نرخ سود آن در این هفته (21.4 درصد) قرار داشته است.

جزئیات اراد فروخته شده در بازار منتشر شده از سوی وزارت اقتصاد نشان می دهد مجموعا 110 میلیارد تومان از کل اوراق فروخته شده مربوط به اراد 100 بوده و تقریبا هزار میلیارد تومان متعلق به اراد 96 بوده که نرخ سود آن 21.7 درصد و تاریخ سررسید آن در تیر 1400 قرار داشته است.

یکی از عواملی که می تواند این اتفاق را توجیه کند سطح پایین نرخ سود در بازار ثانویه است. وقتی در بازار ثانویه نرخ سود کاهش پیدا می کند حساسیت تاریخ سررسید کمتر شده و تمرکز بر نرخ سود در بازار اولیه بیشتر می شود.

بنابراین می تواند این اتفاق عاملی باشد تا مشتریان در میان سه اوراق در بازار انتخاب میانه داشته باشند. یعنی اوراقی که نرخ سود و تاریخ سررسید آن در مقایسه با بقیه در شرایط میانه باشد.

با این حال سطح بالایی از فروش اوراق به صورت پذیره نویسی و با نرخ سود 22 درصد در بازار سرمایه فروش رفته که مجموع خرید اوراق را به سطح بی سابقه ای در زمستان رسانده است.

سهم بالای بورسی ها در خرید اوراق

بررسی معاملات دراین هفته نشان می دهد از میان دو مشتری بازار تمام اوراق را بورسی ها خریداری کرده و بانک ها هیچ نقشی را در خرید اوراق در این هفته نداشته اند.

در کل مجموع اوراق فروخته شده طی 32 مرحله برگزاری این بازار نشان می دهد در مجموع از میان 75 هزار و 550 میلیارد تومان اوراق فروخته شده در بازار اولیه در سال 1400 تاکنون 26 هزار و 910 میلیارد تومان را بانک ها و 46 هزار و 640 میلیارد تومان را نیز بورسی ها خریداری کرده اند. به عبارت دیگر در سال جاری سهم نهادهای مالی تاکنون 35.6 درصد از کل بازار و سهم بازار سرمایه نیز 64.4 درصد بوده است.

این رویداد می تواند به معنای عقب نشینی بانک ها از مشارکت در این بازار و تمایل بیشتر بورسی ها در معاملات بازار اولیه باشد. عاملی که ممکن است این اتفاق را توجیه کند برای بانک ها وضعیت بد نقدینگی و برای نهادهای تامین سرمایه بازدهی کم بورس در ماه های اخیر است.