تب هزار درجه پولی در بانک ها / رشد دو هزار درصدی تزریق پول در دو سال

به گزارش اکو ایران، تزریق پول در عملیات بازار باز در ماه های اخیر به طور کلی رکوردهای عجیبی را ثبت کرده است. در این بازار بانک مرکزی اوراق را از بانک ها خریداری کرده و در تاریخ سررسید مقرر دوباره اوراق خریداری شده را به بانک ها برمی‌گرداند. این معاملات در بازار باز به نوعی بده بستان نقدینگی میان بانک ها و بانک مرکزی تلقی می شود.

در همین خصوص داده های بانک مرکزی نشان می دهند تزریق پول در بازار باز به رکورد بی سابقه دست پیدا کرده که بیشترین تزریق نقدینگی از آغاز برگزاری این معاملات تا کنون بوده است.

رکوردزنی تزریق نقدینگی در بازار باز 

به طور کلی عملیات بازار باز به صورت هفتگی انجام شده و هدف از این معاملات به نوعی بهبود نقدینگی در بانک ها و تنظیم نرخ سود بین بانکی بوده است.

در این استقراض ، تاریخ سررسید میان مدت تلقی شده و تقریبا در یک سال گذشته یک هفته ای بوده است.

پیشینه ارقام بانک مرکزی در این خصوص نیز نشان می دهد در سال 1400 و پیش از آغاز به کار دولت سیزدهم و تعیین رئیس کل جدید در بانک مرکزی، رقم میانگین ماهانه تزریق پول در بازار باز کمتر از 10 همت قرار داشت. در برخی ماه ها حتی سیاست بانک مرکزی ریپوی معکوس بوده تا نقدینگی را از بانک ها جمع آوری کند.

در ریپوی معکوس معاملات برعکس بوده و بانک مرکزی در هر هفته با فروش اوراق به بانک ها نقدینگی را از بازار بین بانکی جمع می کند. در همین رابطه عملکرد ماهانه بازار باز نشان می دهد از خرداد تا پایان شهریور ماه 1400، عملیات بانک مرکزی ماهیت جذب نقدینگی داشته و تیر ماه با جذب ماهیانه 5 همت پول از بانک ها، رکورد دار قبض پول از نظام بانکی کشور بوده است.

این در حالی بود که در ماه های بعد، بانک مرکزی سیاست خود را انبساطی کرده و این مسیر تزریق نقدینگی در این معاملات را تا دی ماه امسال ادامه داده است. در همین رابطه در اولین ماه پاییزی سال قبل، میانگین ماهانه تزریق نقدینگی در بازار باز برابر با 16 همت به ثبت رسید. این روند همچنان ادامه پیدا کرده و مسیر تزریق هفتگی پول تا مرز 90 همت در پایان سال قبل بالا رفته و رکوردزنی کرد.

در سال جاری هم با وجود نوسانات تزریق پول در بازار باز همچنان این عملکرد انبساطی بوده و مسیر پر پول خود را تداوم بخشیده است.

در همین رابطه در ماه های خرداد تا آبان امسال، میانگین ماهانه تزریق پول تقریبا در سقف 70 همت قرار داشت و ثابت ماند. این در حالی است که در آذر ماه و دی ماه امسال این رقم به رکورد های بی سابقه دست پیدا کرده است.

طبق داده های بانک مرکزی میانگین تزریق پول در بازار باز در آذر ماه برابر با 87 همت بوده و در ماه بعد به یک رکورد تاریخی دست پیدا کرد. بانک مرکزی در ابتدای زمستان 1401 ماهی 108 همت نقدینگی در بانک ها تزریق کرده و حجم نقدینگی در این بازار را جابجا کرد. این در حالی است که نرخ سود در این بازار تغییر چندانی نداشته است.

دامنه اندک تغییر نرخ سود در بازار باز 

همانطور که در آمار بازار باز مشاهده می شود تزریق نقدینگی در بازار رشد متوسط 46 درصدی نسبت به سال گذشته داشته و همین طور نسبت به سال 1399 این شاخص 2 هزار و 100 درصد افزایش پیدا کرده و تقریبا 22 برابر شده است.

معاملات بازار باز توام با نرخ سودی است که بانک مرکزی بابت استقراض نقدینگی در این بازار معین می کند. این نرخ در سال 99 که تزریق پول پایین تر از مرز 10 همت قرار داشت در حدود 20 درصد بود.

اکنون اما باوجود رشد 2 هزار و 100 درصدی نسبت به سال 99 اما همچنان این نرخ در مرز 21 درصد قرار دارد.

بررسی ها نشان می دهد در مقطع نخستین تزریق نقدینگی در بازار باز نرخ سود تقریبا برابر با 20 درصد بوده است. با افت و خیزهای ثبت شده در این بازار اکنون ماه هاست که نرخ سود بازار باز برابر با 21 درصد ثابت مانده است.

موضوعی که به باور برخی تحلیل گران می تواند موجب رسوب پول در بازار باز در نتیجه عملیات ریپوی بانک مرکزی دربازار باز شود.