به گزارش اکوایران، دولت برای اولین بار در سال جاری، در هفته گذشته اقدام به انتشار اوراق مالی کرد. نکته تعجب برانگیز این است که هرساله اولین هفته انتشار اوراق در اواسط خرداد رقم می‌خورد ولی در سال جاری این اقدام با دو ماه تاخیر انجام شد. 

علاوه بر این موضوع، میزان اوراق منتشر شده نیز نسبت به سال گذشته بسیار بیشتر بوده و نرخ سودی که به خریداران اوراق اختصاص یافته نیز افزایش قابل توجهی داشته است.  

سه مسیر عمده تامین مالی دولت‌ها

در بودجه سالانه دولت‌ها سه منبع اصلی برای کسب درآمد وجود دارد. اولین منبع درآمدی دولت‌ مالیات‌هاست که از اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می‌شود. مالیات یکی از امن‌ترین روش‌های تامین مالی است و از آن به عنوان یک منبع پایدار یاد می‌شود، ولی بهرحال در مالیات‌‌ستانی همیشه موانعی مانند تاخیر در پرداخت و فرار مالیاتی وجود دارد. 

دومین منبع درآمدی دولت‌ها فروش دارایی‌های سرمایه‌ای مانند نفت و گاز است. اتکای دولت به این منبع درآمدی می‌تواند منجر به افزایش در پایه پولی و تورم شود، حتی در برهه‌هایی از زمان این منبع درآمدی منجر به افزایش شدید واردات و شکننده‌تر شدن تولید داخلی شده است. 

سومین منبع برای پوشش هزینه‌های دولت نیز، انتشار اوراق بدهی است. به عقیده برخی این نحوه تامین مالی یکی از امن‌ترین روش‌هاست این در حالی است که برخی دیگر معتقدند این عمل به نوبه خود می‌تواند منجر به افزایش بدهی‌های دولت شود و حتی گاهی برای تامین این بدهی‌ها بانک مرکزی ملزم به چاپ پول شود. 

اوراق بدهی

تاخیر دو ماهه در انتشار اوراق بهادار

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، دولت برای اولین بار در سال جاری اقدام به انتشار اوراق بدهی برای تامین مالی خود کرده است. هرساله اولین عرضه اوراق در اواسط خرداد رخ می‌داد درحالیکه اولین عرضه سال جاری در اواسط مرداد رقم خورده و با دوماه تاخیر همراه بوده است.

داده های بانک مرکزی نشان می دهد ارزش اوراق منتشر شده در نخستین حراج سال 1402 حدود 13 هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده که نسبت به نخستین هفته انتشار اوراق در سال‌های گذشته به شکل قابل توجهی بالاتر است. عمدتا سررسید این اوراق بین یک تا سه سال است و در انتهای سررسید قراداد، اصل مبلغ به همراه سود آن به خریدار پرداخت می‌شود.

افزایش در نرخ سود اوراق/ درآمد بالای دولت یا سنگین‌تر شدن بار تعهدات مالی دولت؟

علاوه بر افزایش حجم خرید اوراق بدهی دولتی در امسال، سود اوراق منتشر شده نیز افزایش پیدا کرده و به 24 درصد رسیده است. افزایش نرخ سود اوراق در شرایطی که نرخ بهره بین بانکی درکانال 23.5 درصد قرار دارد تا حدودی منطقی است چرا که اصلی ترین مشتریان اوراق مالی دولت‌ها بانک‌ها و بورسیان هستند. آمارها حاکی از آن است که حدود 75 درصد از اوراق منتشره در هفته گذشته به بانک‌ها و تقریبا 15 درصد آن در بورس به فروش رسیده است. 

درهر حال بالاتر رفتن نرخ سود موجب شده تا حجم خرید اوراق بدهی دولتی بالاتر رود اما در مقابل ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که افزایش در نرخ سود هرچند موجب افزایش انگیزه برای خرید اوراق می‌شود اما سنگین‌تر شدن تعهدات مالی دولت را نیز به همراه دارد.