به گزارش اکو ایران، یکی از مهم ترین مواردی که هر ماه موجب رشد پایه پولی در کشور می شود و می تواند اثرات تورمی در پی داشته باشد اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی است.

این اتفاق به عنوان یکی از مهم ترین عوامل رشد پایه پولی همواره موضوعی مهم در معاملات بین بانکی بوده است. از همین رو  در سال 1399 عملیات بازار باز سعی داشت تا از این طریق وضعیت نقدینگی بانک ها را تنظیم کند و در نهایت از رشد اضافه برداشت این نهاد ها نیز جلوگیری به عمل آید. ابزاری مهم و کارآمد برای بانک مرکزی.

اما این بازار مانند هر ابزار دیگری بسته به استفاده از آن هم می تواند آثار سو داشته باشد هم پیامدهای مثبت. یک نمونه از آثار منفی این بازار رشد متغیر نقدینگی مانده نزد بانک ها در هر هفته است.

نقدینگی نزد بانک ها مسیری کاهشی پیدا کرد

سازوکار رفتار بانک مرکزی در بازار باز به اینگونه است که در هر هفته بانک مرکزی اوراقی را از بانک ها خریداری کرده که این موضوع به معنای بسط نقدینگی در بانک ها است. این اوراق با تاریخ سررسید میان مدت باید دوباره از بانک مرکزی با نرخ سود معین خریداری شود که به نوعی جذب پول در بازار باز به شمار می آید.

 بررسی معاملات از ابتدای مهر ماه سال گذشته با روی کار آمدن سیاست جدید در بانک مرکزی نشان می دهد روند انبساطی این بازاراوج گرفت و بسط پول به سطوح بالایی دست پیدا کرد. 

این در حالی بود که در دوهفته پایانی شهریور ماه در بازار باز هیچ معامله ای ثبت نشده و  تقریبا بانک ها در این بازار با بانک مرکزی بی حساب شده بودند. 

اکنون اگر در هر هفته مجموع بسط پول در بازار را از کل نقدینگی جذب شده در عملیات هفتگی کم کنیم حاصل مانده نقدینگی نزد نهادهای مالی شرکت کننده در این معاملات خواهد بود.

این شاخص به صورت مستقیم یکی از بخش های پایه پولی به شمار آمده که تغییرات آن می تواند براین متغیرتورم ساز درکشور اثرگذار باشد.

بالاترین سطح آن در پایان 1400 ثبت شده که برابر با 90 هزار و 160 میلیارد تومان بود. اما با شروع سال جدید و اغاز سیاست انقباضی بانک مرکزی در این بازار روند عملیات کاهشی شده و به سطح بسط کانال 60 همت در بازار رسید.

اکنون بررسی روند مانده نقدینگی نزد بانک ها نشان می دهد سهم عملیات بازار باز در پایه پولی کاهشی بوده و اکنون به 56 هزار و 670 میلیارد تومان رسیده است.

اما ایا این روند کاهشی ثبت شده در بازار باز در نتیجه بهبود وضعیت نقدینگی بانک ها بوده است؟

بازار باز

بهبود وضعیت نقدینگی در بازار باز؟

رئیس کل بانک مرکزی در ابتدای امسال اعلام کرد اضافه برداشت بانک ها نصف شده است. کاهش معاملات بازار باز نیز به نوعی نشان می داد شاید وضعیت نقدینگی بهبود پیدا کرده است. اما رقم پیشنهادی بانک ها در معاملات به نوعی نشان می دهد انگار نیاز بانک ها هنوز درسطح بالایی قرار دارد.

در بازار باز بانک ها اوراق عرضه کرده و بانک مرکزی نیز متناسب با صلاحدید خود با این اوراق موافقت می کند.

در همین رابطه با این که سطح بسط پول پایین آمده اما عرضه بانک ها به بانک مرکزی در این بازار هنوز بالا بوده و فراتر از 80 هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده است. این اتفاق به نوعی نشان می دهد ممکن است هنوز وضعیت نقدینگی نهادهای مالی در شرایط بحرانی قرار داشته و سیاست بانک مرکزی در مواجهه با این نیاز تغییر کرده باشد. 

بازار باز