به گزارش اکوایران، جهان با شگفتی به انتشار یک مدل هوش مصنوعی تحولی از شرکت چینی دیپ‌سیک (DeepSeek) واکنش نشان داده است. به نظر می‌رسد این مدل عملکردی برابر یا حتی در برخی موارد بهتر از ChatGPT و دیگر مدل‌های پیشرفته آمریکایی دارد.

آمریکایی‌ها تصور می‌کردند که مزیت عظیم آن‌ها در زمینه تأمین مالی، دسترسی به تراشه‌های باکیفیت و نوآوری، آن‌ها را در جایگاهی بسیار جلوتر از رقبا نگه خواهد داشت. اکنون، این تصور بیشتر شبیه به غرور و خودبزرگ‌بینی به نظر می‌رسد.

اهمیت این لحظه در مقایسه با اسپوتنیک

به گزارش واشنگتن‌پست، این اتفاق در برخی جنبه‌ها حتی مهم‌تر از لحظه «اسپوتنیک» است.

در دوران جنگ سرد، رقابت فضایی بین اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده جریان داشت. اما کمتر کسی تصور می‌کرد که اقتصاد شوروی از نظر فناوری پیشرفته‌تر از آمریکا باشد.

اما اکنون، دیپ‌سیک یک شرکت خصوصی چینی است که توانایی خود را در مهم‌ترین فناوری آینده یعنی هوش مصنوعی، با هزینه‌ای نسبتاً پایین، به نمایش گذاشته است.

مشخص نیست که این مدل دقیقاً چقدر هزینه داشته، تا چه حد از مدل‌های آمریکایی برای آموزش استفاده کرده، یا آیا از حمایت مخفیانه دولت چین برخوردار بوده است یا نه.

اما با در نظر گرفتن تلاش‌های عظیم دولت آمریکا در سال‌های اخیر برای حفظ برتری خود، از جمله ممنوعیت صادرات تراشه‌ها و اعمال محدودیت‌های فناوری، دستیابی دیپ‌سیک به این موفقیت، قابل‌توجه است.

هوش مصنوعی اوپن ای آی دیپ سیک

دو درس و دو پرسش کلیدی

درس اول:

سیستم‌های هوش مصنوعی باز، در درازمدت، احتمالاً بر سیستم‌های بسته برتری خواهند داشت.

(یک سیستم باز مانند قطعات لگو با دفترچه راهنما است، اما یک سیستم بسته مانند لگویی است که از قبل ساخته شده و دستورالعمل‌های ساخت آن مخفی نگه داشته شده است.)

بسیاری اشاره کرده‌اند که دیپ‌سیک از مدل‌های متن‌باز مانند لیاما شرکت متا برای آموزش خود استفاده کرده است. همچنین از اوون، خانواده‌ای از مدل‌های هوش مصنوعی شرکت چینی علی‌بابا، بهره برده است.

در حالی که دیپ‌سیک در حال حاضر بهترین عملکرد را دارد، شرکت‌های بزرگ فناوری چین در حال انتشار مدل‌های هوش مصنوعی مختلفی هستند که به سرعت در حال بهبود هستند.

اگر تاریخ فناوری را ملاک قرار دهیم، دسترسی آزاد به این مدل‌ها و امکان درک منطق آن‌ها، احتمالاً منجر به نوآوری سریع‌تر و بیشتر نسبت به مدل‌های بسته خواهد شد، چرا که مدل‌های بسته قابلیت همکاری و توسعه توسط دیگران را محدود می‌کنند.

دیپ سیک

محدودیت‌ها و پیامدهای تقابل فناورانه آمریکا و چین

دومین درس: محدودیت‌ها می‌توانند به نوآوری منجر شوند.

پت گلسینگر، مدیرعامل پیشین اینتل، اشاره کرده است که همان‌طور که هنر گاهی در محیط‌های سرکوبگر شکوفا می‌شود، زیرا محدودیت‌ها هنرمندان را به خلاقیت وا‌می‌دارند، مهندسان نیز اغلب در شرایط محدود بهترین عملکرد را دارند.

مهندسان چینی که مجبور به استفاده از تراشه‌های رده دوم شدند، راهکارهای خلاقانه‌ای ابداع کردند. این فقط درباره دیپ‌سیک صادق نیست. در سال ۲۰۲۳، شرکت مخابراتی هواوی گوشی هوشمندی را با تراشه هفت نانومتری عرضه کرد، نوعی از تراشه که آمریکا صراحتاً صادرات آن را به چین ممنوع کرده بود. برخی شواهد نشان می‌دهد که پس از سال‌ها رکود، تولیدکنندگان تراشه چین تحت فشار تحریم‌های آمریکا، نوآوری‌های بیشتری انجام داده‌اند.

در مصاحبه‌ای جذاب در سال گذشته، لیانگ ونفنگ، مدیرعامل دیپ‌سیک، گفت که انگیزه اصلی مهندسان این شرکت انجام تحقیقات علمی است، نه صرفاً کسب درآمد. این رویکرد را می‌توان در مقابل فرهنگ سیلیکون ولی قرار داد، جایی که هدف اصلی حداکثرسازی درآمد، ارائه خدمات ابری و تولید جریان نقدی است.

دیمیس هسابیس، مدیر شرکت دیپ‌مایند گوگل و برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۴ برای پیشرفت‌های علمی مرتبط با هوش مصنوعی، ظاهراً مبارزه کرد تا تیم خود را در لندن، دور از سیلیکون نگه دارد، تا بتوانند روی تحقیقات پایه‌ای تمرکز کنند.

دو پرسش کلیدی درباره آینده رقابت فناوری

آیا آمریکا می‌تواند چین را از پیشرفت در مرزهای فناوری بازدارد؟

برخی معتقدند که دیپ‌سیک نشان می‌دهد که محدودیت‌های صادراتی آمریکا مؤثر بوده است:

 مدل این شرکت برای آموزش به تراشه‌های انویدیا وابسته بوده و آن‌ها را قبل از اجرایی شدن کامل تحریم‌ها تأمین کرده است.

 به زودی چین به بهترین تراشه‌ها دسترسی نخواهد داشت و تحریم‌ها آسیب بیشتری به آن وارد خواهند کرد.

اما تجربه تحریم‌های جهانی علیه روسیه نشان داده است که اقتصاد جهانی بسیار گسترده و نفوذپذیر است. کالاها به‌نوعی به دست مصرف‌کنندگان می‌رسند. و چین، روسیه نیست.

 چین یک اقتصاد عظیم و پیشرفته از نظر فناوری دارد. میلیون‌ها توسعه‌دهنده نرم‌افزار و صدها شرکت فناوری باکیفیت در چین فعالیت دارند. این استعداد انسانی عظیم، حتی اگر کمی عقب بماند، راهی برای نوآوری خواهد یافت.

هزینه این رویکرد چیست؟

اگر تحریم‌های فناوری و محدودیت‌های صادراتی فقط چین را یک سال—یا شاید تنها چند ماه—عقب بیندازند، آیا این تأخیر ارزش هزینه‌های آن را دارد؟

این هزینه شامل موارد زیر است:

اقدامات تلافی‌جویانه چین که دسترسی آمریکا به مواد کلیدی مورد نیاز در فناوری‌های پیشرفته را محدود می‌کند.

ایجاد یک اقتصاد جهانی جداشده، جایی که شرکت‌های فناوری آمریکایی دیگر در رقابت با بهترین‌ها قرار ندارند.

مثلاً: آیا تسلا می‌تواند در بالاترین سطح نوآوری کند، اگر مجبور نباشد با رقبای چینی قدرتمند رقابت کند؟

دیپ سیک

جهانی بدون کنترل: رقابت تسلیحاتی جدید

جدایی فناوری میان چین و آمریکا، باعث خواهد شد که هوش مصنوعی به بخش مرکزی یک رقابت تسلیحاتی جدید تبدیل شود، کاملاً بدون مقررات و کنترل.

در این سناریو، دو اقتصاد بزرگ جهان بدون هیچ محدودیتی به سمت «ابرهوش مصنوعی» حرکت خواهند کرد و آن را در همه کاربردهای نظامی، از جمله تسلیحات هسته‌ای، ادغام خواهند کرد.

اگر هوش مصنوعی واقعاً همان فناوری انقلابی باشد که پیش‌بینی شده، گسترش بدون محدودیت آن در همه عرصه‌های زندگی انسانی، آینده‌ای هولناک را رقم خواهد زد، آینده‌ای که بسیار خطرناک‌تر از چیزی است که مردم در دوران ماهواره اسپوتنیک تصور می‌کردند.