پکن مانع تغییر رویکرد ترامپ در قبال تهران می‌شود؟

به گزارش اکوایران، از ایران تا یمن، چین می‌تواند تلاش‌های ترامپ برای مهار تهران، تنبیه حوثی‌ها و تقویت تولید آمریکایی را مختل کند.

در اولین گفت‌وگوی تلفنی پس از پیروزی مجدد دونالد ترامپ در انتخابات، رئیس‌جمهور آمریکا و همتای چینی‌اش، شی جین‌پینگ، درباره‌ی لزوم همکاری دو کشور برای جهانی «صلح‌آمیزتر و امن‌تر» صحبت کردند.

به گزارش المانیتور، اما این مکالمه‌ی دیپلماتیک، که تنها چند روز پیش از آغاز رسمی دومین دوره‌ی ریاست جمهوری ترامپ انجام شد، نمی‌تواند مسیر پرچالشی را که در انتظار واشنگتن و پکن است، پنهان کند. به‌ویژه در خاورمیانه، چین ممکن است تلاش‌های ترامپ را برای مهار جمهوری اسلامی ایران، مقابله با حوثی‌ها در یمن و حمایت از تولید آمریکایی پیچیده‌تر کند.

تغییر رویکرد ترامپ در قبال تهران

نشانه‌های اولیه از نخستین هفته‌ی کاری ترامپ در دوره‌ی دوم حاکی از تغییر رویکرد او در قبال جمهوری اسلامی ایران نسبت به دوره‌ی اول است. اکثر چهره‌های تندرو کنار گذاشته شده‌اند و رئیس‌جمهور چهل‌وهفتم آمریکا ظاهراً مسیر دیپلماسی را ترجیح می‌دهد.

جرد سزوبا از پنتاگون گزارش می‌دهد که دولت جدید مایکل پی. دیمینو، افسر پیشین مقابله با تروریسم در سیا و از حامیان رویکردی محتاطانه در برابر ایران، را به عنوان رئیس سیاست‌گذاری پنتاگون در امور خاورمیانه منصوب کرده است.

در داووس، جک داتون با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مصاحبه کرده است. گروسی اشاره می‌کند که دولت ترامپ «تمایل دارد تا به نوعی توافق با جمهوری اسلامی ایران برسد.»

 یک منبع دیپلماتیک ارشد اسرائیلی به بن کسپیت از المانیتور گفته است که ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل و از معتمدان نتانیاهو، نتوانسته است وعده‌ای از تیم ترامپ برای حمایت از حمله‌ی اسرائیل به ایران بگیرد. این منبع به شرط ناشناس ماندن گفت: «او دست خالی بازگشت.»

ترامپ در حال اتخاذ رویکردی میانه‌رو با هدف افزایش فشار تحریمی بر اقتصاد شکننده‌ی ایران در مراحل اولیه، در قبال جمهوری اسلامی است، تا در نهایت رهبری تهران را به سمت پذیرش یک توافق هسته‌ای جدید سوق دهد.

ورود چین به معادله: چالشی برای استراتژی ترامپ در قبال تهران

پکن چالشی جدی برای استراتژی ترامپ در اعمال شدید تحریم‌ها علیه تهران محسوب می‌شود.

چین همچنین یکی از مهم‌ترین ناقضان تحریم‌های نفتی ایران بوده است.

در طول دهه‌ی گذشته، پکن و تهران یک سیستم تجارت نفتی را ایجاد کرده‌اند که بانک‌ها و خدمات حمل‌ونقل غربی را دور می‌زند. این سیستم، که به «ناوگان اشباح» معروف است، نفت ایران را خارج از قوانین دریایی حمل می‌کند و پرداخت‌ها را از طریق بانک‌های کوچک چینی با یوان تسویه می‌کند.

با توجه به نقش کلیدی چین در تضعیف تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران، پکن می‌تواند مانعی اساسی در مسیر سیاست‌های ترامپ باشد.

اگر ترامپ قصد داشته باشد تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را مؤثرتر کند، باید چین به نتیجه برسد، امری که به نظر بسیار دشوار می‌رسد.

در کنار ایران، روابط چین با حوثی‌های یمن نیز می‌تواند اقدامات ترامپ در منطقه را پیچیده‌تر کند.

علاوه بر این، جاه‌طلبی‌های چین در صنعت و تولید، می‌تواند تلاش‌های ترامپ برای بازگرداندن تولید به آمریکا را به چالش بکشد.

چین، یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های سیاست خارجی ترامپ در دوره‌ی دوم ریاست جمهوری‌اش خواهد بود.

در حالی که دولت او ظاهراً مسیر دیپلماسی را در قبال ایران انتخاب کرده است، پکن همچنان از طریق تجارت نفتی، دور زدن تحریم‌ها و تأمین مواد حساس برای برنامه‌های نظامی جمهوری اسلامی، به تهران کمک می‌کند.

ترامپ و یمن: تصمیمی جدید در برابر حوثی‌ها

دونالد ترامپ روز چهارشنبه یک فرمان اجرایی امضا کرد که زمینه را برای بازگرداندن جنبش حوثی یمن به فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی فراهم می‌کند.

این فرمان، با استناد به حملات حوثی‌ها علیه ناوشکن‌های نیروی دریایی آمریکا، زیرساخت‌های غیرنظامی و کشتی‌های تجاری، وزیر امور خارجه، مارکو روبیو، را موظف می‌کند که ظرف ۳۰ روز، توصیه‌ی لازم برای بازگرداندن این گروه به فهرست سازمان‌های تروریستی را ارائه دهد.

چین ممکن است راه خود را با حوثی‌ها پیش ببرد و تحریم‌های آمریکا را نادیده بگیرد.

پکن تا کنون از اعمال تحریم علیه حوثی‌ها خودداری کرده است، در حالی که این گروه به‌شدت به شرکت‌های چینی برای تأمین فناوری موشکی و پهپادی متکی است.

بلومبرگ گزارش داده که سال گذشته، چین به توافقی با حوثی‌ها دست یافت که به کشتی‌های چینی اجازه می‌دهد بدون حمله در دریای سرخ و خلیج عدن تردد کنند.

در همین حال، مأموریت دریایی آمریکا در دریای سرخ فشار سنگینی بر پنتاگون وارد کرده و میلیاردها دلار برای واشنگتن هزینه داشته است.

اگر قرار گرفتن مجدد حوثی‌ها در فهرست سازمان‌های تروریستی منجر به حملات بیشتر این گروه به کشتی‌های تجاری شود، انتظار می‌رود چین به دنبال یک توافق اختصاصی با حوثی‌ها باشد تا هزینه‌های بیمه‌ی دریایی برای کشتی‌هایش پایین بماند و ناوگان تجاری خود را در امنیت نگه دارد.

مناطق دیگری که چین می‌تواند سیاست‌های ترامپ را در خاورمیانه به چالش بکشد بخش تجارت و خودروهای الکتریکی است.

چین در حال گسترش نفوذ خود در بازارهای خاورمیانه است.

خودروسازان چینی مانند BAIC Group، Zeekr و BYD به‌طور قابل‌توجهی سهم بازار خود را در خلیج فارس، مصر و اسرائیل افزایش داده‌اند. SCMP گزارش داده که گروه BAIC تا پایان سال ۲۰۲۵، تولید ۲۰,۰۰۰ خودروی الکتریکی در سال را در کارخانه‌ی مونتاژی که در مصر تأسیس کرده، آغاز خواهد کرد.

ترامپ چه اهرم فشاری دارد؟

تحریم‌ها در تغییر رفتار چین نسبت به جمهوری اسلامی ایران تأثیر چندانی نداشته‌اند.

ترامپ تهدید کرده است که از ماه آینده، تعرفه‌های ۱۰ درصدی بر کالاهای چینی اعمال خواهد کرد.

اما در غیاب یک توافق گسترده‌تر با پکن در منطقه، چین همچنان به دنبال منافع خود خواهد بود و روابط خود را با ایران و روسیه تقویت می‌کند، در حالی که واشنگتن تلاش دارد هر دو کشور را تحت فشار قرار دهد.

سیاست‌های ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران، حوثی‌ها و تقویت تولید آمریکایی، بدون کنترل نفوذ چین در خاورمیانه، ممکن است با موانع جدی مواجه شود.