نقش پررنگ بورس در رکود یک بازار دولتی

به گزارش اکوایران، اوراق بدهی دولتی در هفته های اخیر از رونق دو فصل ابتدایی امسال خود فاصله گرفته است. بازاری که در آن دولت اوراق به مشتریان می فروشد تا از این طریق بتواند درآمد خود را بالاتر ببرد، چالش این روزهای اهل اقتصاد است.

مسیرهای درآمدزایی دولت عموما یا از سمت اخذ مالیات است یا فروش نفت یا پرداختی های در خصوص تعرفه و عوارض. در این میان بخش اعظمی از مسیرهای درآمدزایی در دولت که از صادرات نفت ناشی می شود با رشد پایه پولی می تواند تورم‌زایی به همراه داشته باشد. اگر دولت به هر طریقی دچار کسری بودجه شود به بانک مرکزی رجوع کرده و با برداشت از تنخواه این مرکز از سمت دیگری پایه پولی را بالا برده و در ادامه می تواند مستقیما تورم زایی را در برداشته باشد

به همین علت بازار دیگری راه اندازی شده که طی آن دولت با فروش اوراق بدهی به مشتریان خود می تواند مسیرهای درامدزایی را هموارتر کرده و احتمال رشد تورم را کاهش دهد. این در حالی است که در هفته های اخیر خرید اوراق بدهی دولتی در بازار اولیه کاهش چشمگیری داشته است.

افت چشمگیر خرید اوراق بدهی دولتی 

در هفته منتهی به سوم بهمن ماه 1401، هیچ اوراقی از دولت خریداری نشده است. در مرحله سی و ششم اوراق بدهی دولتی، مجموعا در حدود 5 همت اوراق در بازار عرضه شده که هیچ کدام از مشتریان خریدی را از دولت نداشته اند. مهم ترین خریداران در این بازار بانک ها و بورسی ها هستند که در این هفته ها مشارکتی را ثبت نکرده اند.

این در حالی است که در هفته های پیش از آغاز آذر ماه روند این شاخص در حد مطلوبی قرار داشت.

در همین رابطه مرحله بیست و هفتم حراج اوراق بدهی دولتی برای نخستین بار در سال جاری برابر با صفر شده و بعد از آن تاکنون پنج صفر دیگر در این بازار رقم خورده است.

داده های بانک مرکزی نشان می دهد تا قبل از مرحله بیست و هفتم در سال جاری، در آمد دولت معادل با 62 همت بوده که در دو ماه اخیر تنها 5 همت به آن افزوده شده است. عمده این کاهش مشارکت در ماه‌های آذر و دی 1401 از سوی بورسی ها بوده است.

دهمین هفته صفر بورس در بازار اولیه

پس از آن که در هفته منتهی به 27 آبان ماه نزدیک به هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در بازار سرمایه به فروش رسید، دیگر بورسی ها تاکنون هیچ خریدی را از دولت در این بازار نداشته‌اند.

به عبارت دیگر ده مرحله است که مشارکت بورسی ها در بازار برابر با صفر بوده است.

این در حالی است که البته بانکی ها در برخی هفته ها از دولت اوراق خریده و در نهایت تمام 5 هزار میلیارد تومان این دوماه را تقبل کرده اند.

موضوعی که بیش از همه این عدم مشارکت را عجیب تر می کند رشد نرخ سود و لمس مرزهای بی سابقه در این بازار بوده است.

نرخ سود بی سابقه در بازار اولیه اوراق بدهی

براساس ویژگی های اوراق عرضه شده در بازار اولیه مشاهده می شود نرخ سود اوراق تا مرز 24 درصد بالا رفته است. به دلیل ماهیت عملکرد بورسی ها در بازار ها غالب تحلیل گران بالا تر رفتن نرخ سود را در این معاملات برای بورسی ها جذاب تر می دانند. اتفاقی که البته در این هفته ها چنگی به دل بازار سرمایه نزده است.

برخی از کارشناسان علت اصلی این اتفاق را در رشد بالاتر نرخ سود در اوراق دیگر می دانند. به این معنا که بورسیها معتقدند برای مشارکت بسشتر در این بازا راولیه باید نرخ سود از این میزان بالاتر باشد. این در حالی است که مشارکت بورسی ها پیش از این سهم قابل توجهی در درآمدزایی دولت از مسیر اوراق داشته و عدم مشارکت ده هفته ای نهادهای تامین سرمایه در بازار اولیه از سرعت درآمد دولت کاسته است.