سه بازار در هر هفته به منظور کنترل تورم برگزار می شود. دولت به منظور رشد درآمدهای خود از مسیر غیر تورمی اقدام به فروش اوراق بدهی دولتی در بازار اولیه می کند. در این بازار مشتریان با درنظر گرفتن جذابیت اوراق عرضه شده در حراج، درتامین کسری بودجه دولت مشارکت می کنند. برخی کارشناسان معتقدند هر چه دولت اوراق بیشتری بفروشد، نیازاین نهاد به چاپ پول کمتر خواهد شد. به همین دلیل مسیر اوراق را می توان یکی از مهم ترین روش های درآمدزایی دولت دانست که طی آن احتمال رشد تورم در کشور را کاهش می دهد. در این میان، یکی از اصلی ترین مشتریان اوراق دولتی در بازار اولیه، بانک ها هستند. نهادهای مالی خریدار اوراق می توانند با وثیقه اوراق در بازار باز، از بانک مرکزی استقراض نقدینگی کنند. 

معمولا در هر هفته استقراض بانک ها به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت انجام می شود. در بازار باز تاریخ سررسید معاملات به صورت بلند مدت تری انجام می شود. بانک ها با فروش اوراق بدهی به بانک مرکزی از این نهاد پول قرض کرده و متعهد می شوند تا در تاریخ سررسید هفت روزه و با احتساب نرخ سود معلوم شده از سوی بانک مرکزی، در موعد مقرر دوباره اوراق را از بانک مرکزی خریداری کنند. عملیات ریپوی بازار باز به صورت هفتگی از ابتدای سال 99 برگزار شده و تاکنون ادامه داشته است.

هدف از برگزاری این بازار، نخست بهبود وضعیت نقدینگی بانک ها و در ادامه تنظیم نرخ سودبین بانکی است. نرخ بهره بین بانکی در بازار شبانه کشف می شود و حاصل بده بستان بانک های دارای مازاد با بانک های دارای کسری است. در بازار شبانه بانک هایی که با کمبود نقدینگی مواجه شده اند می توانند نیازهای خود را به صورت هفتگی در معاملات کوتاه مدت برطرف کنند. این دادوستد همراه با نرخ سودی است که یکی از شاخص های کلیدی در اقتصاد ایران شمرده می شود. برخی معتقدند بالاتر بودن این نرخ به معنای رشد قیمت پول بوده و در ادامه یکی از مهم ترین راهکارهای بانک مرکزی در خصوص کنترل تورم شمرده  می شود.

در همین رابطه در ماه های اخیر بانک مرکزی در راستای بهبود سیاست های خود، و کنترل تورم کوریدور نرخ سود بین بانکی را ارتقا داده است. اتفاقی که در ادامه منجر به رشد نرخ بهره بین بانکی در کشور  و ثبت رکورد هفت ساله در این شاخص شده است.

در همین رابطه به گزارش  اکوایران به نقل از اقتصادنیوز، در یک هفته مانده به پایان سال جاری، نرخ سود بازارهای مالی به رکوردهای بی سابقه رسیده است. عمده علت برگزاری این بازارها در هر هفته به نوعی کنترل تورم است. بررسی های آماری از دادوستد این معاملات در هفته های جاری نشان می دهد نرخ سود در بازار اولیه به رکورد مهمی رسیده است.

نرخ سود

نرخ سود اوراق بدهی دولتی در کانال 26 درصد

در هفته سوم اسفند ماه سال جاری، اوراق بدهی دولتی فروخته شده در بازار اولیه برابر با 550 میلیارد تومان بوده است. طبق اطلاهات بانک مرکزی مرحله چهل و دوم از حراج اوراق بدهی دولتی در دومرحله برگزار شده و هفته سوم اسفند ماه نخستین مرحله این حراج را در بر داشته است.

در این بازار عموما دو دسته مشتری، خریدار اوراق از دولت هستند. بانک ها و فعالان بازار سرمایه که هر کدام مطابق با دارایی های خود و نرخ سود و تاریخ سررسید اوراق عرضه شده دولتی در این معاملات مشارکت می کنند.

در همین رابطه در هفته اخیر، تنها اراد 120 فروخته شده که نرخ سود آن در صدر هفته های برگزاری بازار اولیه قرار داشته است. این اوراق که تاریخ سررسید آن سه ساله است در این هفته با نرخ سودی معادل با 26.17 درصد فروخته شده و از هفته قبل بالاتر آمد.

باوجود عدم خرید بانک ها در این هفته اما این دسته از مشتریان عموما از مهم ترین خریداران اوراق شمرده می شوند. بانک ها با خرید اوراق دولتی می توانند در بازار باز به استقراض از بانک مرکزی بپردازند.

بالاترین سطح نرخ سود در بازار باز

در بازار باز معاملات میان بانک ها و بانک مرکزی با نرخ سود معلومی انجام می شود که بانک مرکزی نتعیین کننده آن است. این نرخ را بانک مرکزی براساس سیاست های کلان خود تعیین کرده و با این هدف هزینه استقراض بانک ها را در بازار باز معلوم میکند. در همین رابطه این نهاد در هفته اخیر، نرخ سود را به رکورد 23.6 درصد رسانده که در تاریخچه برگزاری بازار باز در کشور سابقه نداشته است.

این عمل موجب شد تا تزریق پول در بازار باز نیز کاهشی شده و در نهایت پس از یک ماه این رقم  از 130 همت به 80 همت تنزل پیدا کند. رشد نرخ سود بازار باز در این هفته در ادامه اثری افزایشی را بر نرخ بهره بین بانکی گذاشت.

رکوردزنی نرخ بهره بین بانکی در هفت سال اخیر

در هفته اخیر، نرخ بهره بین بانکی به رکورد هفت ساله رسید. نرخ بهره بین بانکی در کشور از مهمترین شاخص هایی است که در هر مقطع قیمت پول در آن زمان شمرده می شود. اگر نرخ بهره بین بانکی صعودی شود به باور برخی احتمال رشد تورم در کشور کمتر خواهد شد.

در همین رابطه درهفته اخیر، نرخ بهره بین بانکی برابر با 23.14 درصد بوده و برای سومین هفته متوالی رکورد هفت ساله زده است.