شکست بانک مرکزی در نجات بورس؟+ نمودار

به گزارش اکوایران، روند نرخ بهره بین بانکی در کشور در هفته های اخیر مسیری نزولی داشته است. این اتفاق در پی دستور دولت در جهت نجات بورس به بانک مرکزی رخ داده و اتفاقات مهمی را در بازارهای بانکی به ثبت رسانده است.

دولت در ابتدای زمستان با دستور ده بندی خود در راستای نجات بورس به بانک مرکزی فرمان داد تا نرخ سود بین بانکی در سقف 20 درصد قرار داشته باشد. این در حالی است که برخی معتقدند روال فرمان دهی از دولت به بانک مرکزی در جهت نجات بورس در مقایسه با سایر نقاط جهان امری غیری عادی است. با این حال روسای فعلی این بانک خود را ملزم به رعایت گزاره های دولت در این خصوص می دانند.

در همین رابطه در آخرین هفته بهمن ماه نرخ سود بین بانکی به کمترین سطح خود در 4 ماه اخیر رسید، اما بررسی های دقیقتر نشان می دهد این متغیر در کشور هنوز در مقایسه با سال قبل در سطح بالاتری قرار داشته و پول پاشی های بانک مرکزی در بازار باز تنها از بیشترین میزان نرخ سود در آذر که معادل با 21.09 درصد بود 0.83 واحد درصد کاهش پیدا کرده است.

رکوردزنی بسط نقدینگی در بازار باز

در بازار باز بانک مرکزی با بسط پول سعی در مدیریت نقدینگی بانک ها و تنظیم نرخ سود بین بانکی دارد. در همین رابطه این نهاد با صلاحدید خود از بانک های نیازمند اقدام به خرید اوراق در این بازار کرده و با نرخ سودی که آن را نیز خود تعیین می کند در تاریخ سررسید معلوم دوباره اوراق خریداری شده را به بانک ها می فروشد. 

در همین رابطه در سیزده هفته گذشته بانک مرکزی با 100 درصد اوراق پیشنهادی بانک ها برای فروش موافقت کرده و در نهایت بسط نقدینگی را در آخرین هفته بهمن ماه به 82 هزار میلیارد تومان رسانده که بیشترین رکورد در هفته های برگزاری بازار باز به شمار می آید. این در حالی بود که نرخ سود در این بازار همچنان در دو هفته متوالی در کف 4 ماه قرار داشته است.(برابر با 19 درصد)

افزایش بسط پول در این بازار و تنزل نرخ سود به کف 4 ماهه نشان از فرمانبری قاطعانه بانک مرکزی از دستور دولت داشته تا در ادامه بتواند نرخ بهره را مهار کرده و آن را در سقف 20 درصد نگه دارد. یعنی آن چه که پیش از این دولت از بانک مرکزی در بندی جداگانه خواسته بود.

اما بررسی ها و مقایسه آمارها با سال گذشته نشان می دهد این تزریق های بی سابقه هفتگی پول دراین بازار هنوز نتوانسته شرایط را آن طور که در سال گذشته برای اقتصاد ایران در این زمینه بوده، برساند.

نرخ بهره بین بانکی در کف چهار ماه اخیر

در هفته پایانی بهمن ماه نرخ سود بین بانکی در اطلاعیه بانک مرکزی به 21.26 درصد رسیده و در مقایسه با هفته قبل 0.05 واحد درصد کاهش پیدا کرد.

بررسی این نرخ با ماه های اخیر نشان می دهد این کمترین میزان نرخ بهره در 4 ماه اخیر بوده است. اما مقایسه این متغیر با سال گذشته نشان می دهد هنوز نرخ بهره نیاز به بسط بیشتر در بازار باز دارد تا کاهش جدی تری را تجربه کند.

سال 1400 بسط بالاتر پول و نرخ بالاتر سود

مقایسه آمار بسط نقدینگی در بازار باز در هفته های زمستانی سال 1399 و 1400 نشان می دهد بسط پول در این بازار در سال جاری بیش از هزار و 200 درصد افزایش داشته است.

بسط هفتگی پول در بازار باز در هفته ابتدایی زمستان 99 برابر با 4 هزار و 500 میلیارد تومان بوده و در پایان بهمن ماه با هزار و 670 میلیارد تومان افزایش به 6 هزار و 200 میلیارد تومان رسید.

این در حالی است که در سال 1400 سطح بسط پول در بازار باز درهفته نخست زمستان برابر با 70 هزار میلیارد تومان بوده و در پایان بهمن ماه به 82 هزار میلیارد تومان ارتقا پیدا کرده است. یعنی 12 هزار میلیارد تومان افزایش.

مقایسه آمارهای بسط پول دراین بازار در دو سال گذشته نشان می دهد که رشد سالانه تزریق نقدینگی بانک ها در این مدت در هفته اول دی ماه برابر با هزار و 400 درصد بوده و در هفته منتهی به 25 بهمن ماه معادل با تقریبا هزار و 200 درصد.

به عبارت دیگر بسط پول دربازار باز بیش از 12 برابر در این مدت رشد داشته تا بتواند نرخ سود را در سقف 20 درصد نگه دارد و از طرفی بازدهی بورس را رشد دهد اما آمارها نشان می دهد هنوز این هدف محقق نشده است.

عدم تحقق هدفگذاری بانک مرکزی در پایان بهمن

بررسی نرخ سود بین بانکی در دو هفته پایانی بهمن ماه نشان می دهد این رقم در سال 99 تقریبا برابر با 19.8 درصد بوده و اکنون با فشار تزریق پول در بانک ها نهایتا تا 20.26 درصد پایین آمده است. یعنی با وجود 12 برابر شدن تزریق پول در بازار باز، نرخ بهره هنوز 0.5 واحد درصد بیشتر از سال قبل است.

نکته مهم دیگر در این رابطه آن است که تمام این عملیات در راستای بهبود وضعیت بازدهی بورس از مسیر نزولی خود بوده حال آن که در مقایسه بازدهی ماهانه بورس در بهمن ماه امسال و سال گذشته مشاهده می شود این متغیر در سال جاری 7.4 واحد درصد کمتر از بهمن 1399 بوده است.

به عبارت دیگر با وجود بسط پایین پول در بازار باز در دومین ماه زمستانی سال گذشته بازدهی بورس برابر با 7.6 درصد بوده اما این رقم اکنون با وجود افزایش قابل ملاحظه درتزریق نقدینگی در بازار باز در بهمن امسال تاکنون معادل با تنها 0.2 درصد ثبت شده و تقریبا رشدی در این متغیر ثبت نشده است. 

بنابراین به نظر می رسد هنوز بانک مرکزی به هدف خود در زمینه نرخ سود بین بانکی و افزایش بازدهی بورس نرسیده یا به عبارتی سیاست های پولی نقشی راهگشا در صعود بازدهی بورسی ندارد. اکنون باید منتظر بود و دید این نهاد در هفته های باقی مانده امسال سیاست های خود را در جهت دست یابی به اهداف خود چگونه دنبال خواهد کرد و تا چه اندازه موفق خواهد بود؟