به گزارش اکوایران؛ شهرک‌های صنعتی که قرار بود بستر توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط و موتور محرک اقتصاد کشور باشند، این روزها خود به یکی از موانع اصلی رشد و فعالیت اقتصادی تبدیل شده‌اند. از زیرساخت‌های فرسوده و خدمات ناکارآمد گرفته تا هزینه‌های سرسام‌آور زمین و عدم پذیرش اسناد مالکیت به‌عنوان وثیقه بانکی، همگی مشکلاتی هستند که فعالان اقتصادی را در این شهرک‌ها با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده‌اند.

در حالی که سیاست‌گذاران از نقش حیاتی این شهرک‌ها در اشتغال‌زایی و رقابت‌پذیری سخن می‌گویند، فعالان اقتصادی از ناکارآمدی مدیریت دولتی و عدم شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها انتقاد می‌کنند. این موضوع در نشست ماه جاری شورای رؤسای اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور با حضور اعضای هیأت‌ رئیسه اتاق ایران و رضا انصاری، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، مطرح شد.

در این نشست در کنار بررسی چالش‌ها و مشکلات شهرک‌های صنعتی، امضای تفاهم‌نامه‌ای برای توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی ایران (SPX) در دستور کار قرار گرفت. این تفاهم‌نامه با هدف تقویت بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs)، شبکه‌سازی میان آن‌ها و ایجاد ارتباط بین کارفرمایان داخلی و بین‌المللی در زنجیره ارزش جهانی طراحی شده است.

صمد حسن‌زاده در این نشست گفت: بنگاه‌های کوچک و متوسط، نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی دارند و باید برای توانمندسازی و رقابت‌پذیری آن‌ها، زیرساخت‌ها و خدمات بهبود یابد.

چالش‌های اصلی شهرک‌های صنعتی

رئیس اتاق ایران با انتقاد از کیفیت زیرساخت‌ها در شهرک‌های صنعتی گفت: خدمات‌دهی شهرک‌های صنعتی مطابق استانداردهای بین‌المللی نیست. تأسیسات و زیرساخت‌های موجود باید ارتقا پیدا کنند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای بنگاه‌های کوچک و متوسط باشند.

رضا انصاری نیز با اشاره به اینکه ۳۴ هزار میلیارد تومان از زیرساخت‌های شهرک‌ها فرسوده‌اند، گفت: باید منابع مالی بیشتری از طریق قانون بودجه برای بازسازی و نوسازی این زیرساخت‌ها تخصیص یابد.

یکی از مشکلات عمده‌ای که در این نشست مطرح شد، افزایش بهای زمین در شهرک‌های صنعتی بود. محمد ایرانی، رئیس اتاق قم، گفت: بهای زمین در شهرک‌ها به حدی افزایش یافته که سرمایه‌گذاری برای واحدهای کوچک و متوسط دشوار شده و به نظر می‌رسد شهرک‌های صنعتی به‌جای حمایت از این واحدها، به رقیب آن‌ها تبدیل شده‌اند.

همچنین صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: در بسیاری از موارد، سرمایه‌گذاران به دلیل شرایط سخت اقتصادی و فرآیندهای طولانی موفق به شروع فعالیت نمی‌شوند. در این میان، واگذاری زمین به دیگران بر اساس قوانین موجود، مشکلاتی را ایجاد کرده که باید بازنگری شود.

عدم پذیرش اسناد مالکیت شهرک‌های صنعتی به‌عنوان وثیقه بانکی

یکی از مسائل مهم دیگر که در این نشست مورد بحث قرار گرفت، عدم پذیرش اسناد مالکیت شهرک‌های صنعتی به‌عنوان وثیقه بانکی است. رئیس اتاق ایران خواستار اصلاح قوانین در این زمینه شد و گفت: این موضوع یکی از موانع اصلی برای جذب تسهیلات و تأمین مالی واحدهای تولیدی است.

محمدصادق حمیدیان، رئیس اتاق شیراز نیز تأکید کرد که تأمین زیرساخت‌های انرژی پاک باید در اولویت قرار گیرد. او گفت: می‌توان شهرک‌ها را به تولید انرژی پاک مجهز کرد و بخش خصوصی نیز در این مسیر همراهی لازم را خواهد داشت.

رضا انصاری، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی، با اشاره به اینکه بیش از ۹۰ درصد شهرک‌های صنعتی کشور دولتی هستند، گفت: شهرک‌های غیردولتی بهره‌وری بیشتری دارند. برای رسیدن به الگویی کارآمد، باید شهرک‌ها به سمت خصوصی‌سازی حرکت کنند و مدلی مشابه شهرداری‌ها برای مدیریت آن‌ها طراحی شود.

او تأکید کرد: توسعه فناوری و دانش‌بنیان شدن صنایع کوچک، کلید ورود به زنجیره ارزش جهانی و رقابت‌پذیری در بازارهای بین‌المللی است. سیاست‌گذاری بدون استراتژی مناسب نتیجه‌ای نخواهد داشت، بنابراین باید برنامه‌ریزی دقیق و عملیاتی در دستور کار قرار گیرد.

پروژه SPX و تأثیر آن بر بنگاه‌های کوچک و متوسط

پیام باقری، نایب‌ رئیس اتاق ایران در توضیح اهداف پروژه SPX گفت: این پروژه با هدف هم‌رسانی بین عرضه و تقاضا طراحی شده و مرزهای جغرافیایی را در نظام مبادلات پیمانکاری از بین می‌برد. تمرکز این برنامه بر تقویت شرکت‌های کوچک و متوسط و صادراتی کردن آن‌هاست.

بابک ولی‌زاده، مدیر اجرایی پروژه SPX، افزود: این پروژه می‌تواند خدمات ملموسی را به اعضای اتاق‌ها ارائه دهد و عضویت فراگیر بنگاه‌های کوچک و متوسط را ممکن سازد. هدف ما این است که از طریق این پروژه، صدای بنگاه‌های کوچک که کمتر شنیده شده است، به گوش برسد.

پیشنهادات رؤسای اتاق‌ها

همچنین یونس ژائله، رئیس اتاق تبریز در این نشست گفت: باید آسیب‌های موجود در اجرای پروژه‌های پیشین شناسایی شود و تخصیص بخشی از مالیات ارزش‌افزوده به تجهیز شهرک‌های صنعتی در اولویت قرار گیرد.

محمد ایرانی، رئیس اتاق قم نیز اعلام کرد: هدف اصلی شهرک‌های صنعتی حمایت از بنگاه‌های کوچک بوده، اما افزایش هزینه‌ها باعث شده این هدف به حاشیه برود.

مهدی طبیب‌زاده، رئیس اتاق کرمان نیز در این نشست گفت: ۷۰ درصد واحدهای کوچک صنعتی به بلوغ سازمانی نرسیده‌اند و نمی‌توانند در عرصه جهانی رقابت کنند. بنابراین باید مأموریت ویژه‌ای برای ارتقای سطح تکنولوژی این واحدها تعریف شود.

این نشست با تأکید بر لزوم اصلاح زیرساخت‌ها، کاهش هزینه‌ها، خصوصی‌سازی شهرک‌های صنعتی و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط برگزار شد. امضای تفاهم‌نامه همکاری در پروژه SPX گامی مهم در مسیر تقویت بنگاه‌ها و آماده‌سازی آن‌ها برای حضور در بازارهای جهانی است.