پشت پرده رکوردزنی های هفتگی نرخ بهره + نمودار

به گزارش اکوایران، در هر اقتصادی نرخ سود بین بانکی همبستگی مهمی با متغیرهای کلان دارد. تورم یکی از مهم ترین این متغیرهاست که به نوعی نشاندهنده میزان تغییر در قدرت رفاه آحاد جامعه است.

اما در حوزه تعریف، اقتصاددانان این شاخص را به نوعی هزینه استقراض نهادهای مالی در بازار شبانه یا بازار بین بانکی می دانند. بازاری که تاریخ سررسید در معاملاتش کوتاه مدت بوده و نهادهای مالی با مشارکت در این بازار سعی می کند تا نیازهای فوری خود را مرتفع سازند.

نرخ سود موزون دادوستد در این بازار همان نرخ سود بین بانکی است. در کنار این معاملات بازار باز نیز به شکل میان مدت تری سعی در بهبود وضعیت بانک ها دارد. تحلیلگران معتقدند روند معاملات در بازار باز و بازار شبانه که هر دو نمودی از بازارهای بین بانکی هفتگی هستند، به سمت رشد چراغ خاموش نرخ سود بین بانکی در کشور بوده است.

کاهش عملیات بازار باز در هفته اول تیر ماه

در هفته اول تیر ماه سطح عملیات بازار باز در هفته اول تیر ماه به کمتر از مرز 60 هزار میلیارد تومان رسید. این در حالی بود که بانک مرکزی در پایان سال گذشته تا 95 هزار میلیارد تومان پول در بانک ها در هر هفته بسط می داد.

از سوی دیگر نرخ پذیرش اوراق در بازار هم نزولی شده است. نرخ پذیرش بیانگر میزان موافقت بانک مرکزی با اوراق پیشنهادی بانک ها است. برای درک بهتر این شاخص باید مکانیزم این بازار را تعریف کرد.

سازوکار معاملات در این بازار به این نحو است که در هر هفته بانک ها اوراقی را به بانک مرکزی پیشنهاد داده و این نهاد نیز با توجه به صلاحدید خود هر میزان که بخواهد از بانک ها خریداری می کند. این صلاحدید در راستای اهداف کلی سیاستگذاری‌های کلان پولی این مرکز است.

این خرید و فروش که از سوی بانک مرکزی در هر هفته انجام می‌شود به نوعی همان تزریق نقدینگی در بانک‌ها بوده که به آن عملیات ریپو هم می‌گویند.

نرخ پذیرش به این معناست که بانک مرکزی تا چه حد با نیاز بانک ها به نقدینگی موافق است. در همین رابطه در هفته اول تیر ماه در حالی که نیاز بانک ها در سطح 87 هزار و 240 میلیارد تومان بوده اما بانک مرکزی در این بازار تنها با 59 هزار و 890 میلیارد تومان آن موافقت کرده است.

به عبارت دیگر هفته به هفته میزان نرخ پذیرش اوراق در این بازار کاهشی تر شده و اکنون به 68.6 درصد رسیده که کمترین میزان در ماه های اخیر است. این موضوع نشان می دهد نیاز بانک ها هنوز بالا است ولی رفتار بانک مرکزی در این بازار در سال جاری تغییر کرده است.

اتفاق مهم دیگر در این بازار رشد نرخ سود بوده که در هفته اخیر به 19.8 درصد رسیده و در بالاترین میزان شش ماهه قرار گرفته است.

کاهش بسط پول در این بازار به همراه کاهش نرخ پذیرش اوراق از سوی بانک مرکزی و در ادامه رشد نرخ سود بازار باز همگی به معنای سیاست انقباضی این نهاد بوده که در سال جاری به وقوع پیوسته است.

ان اتفاق لزوما به معنای بهتر شدن نقدینگی نهادهای مالی نبوده و از این جهت می تواند عاملی باشد که بانک ها برای رفع نیازهای خود به بازار شبانه پناه برده باشند.

رشد معاملات در بازار بین بانکی تیر ماه 1401

در بازار شبانه بانکها نیاز فوری خود را مرتفع می سازند. در این بازار نرخ سود معاملات بین 14 تا 22 درصد بوده که توسط بانک مرکزی تعیین شده و مدت ها است که تغییری نداشته است.

اعتبارات قاعده مند دراین بازار نرخ سود 22 درصدی دارد که علامتی از بسط نقدینگی بانک مرکزی در این بازار است. در این هفته این شاخص به 4 هزار و 10 میلیارد تومان رسیده و نسبت به هفته قبل خود تقریبا 108 درصد رشد پیدا کرده است.

رشد معاملات بین بانکی از یک سو و کاهش بسط پول در بازار باز می تواند علامت هایی از رشد تقاضا در این بازار باشد که در نهایت منجر به آن شده تا نرخ سود بین بانکی به 20.85 درصد برسد. این رقم در مقایسه با هفته قبل در حدود 0.03 واحد درصد رشد پیدا کرده و اکنون به بالاترین میزان خود در بازه شش ماهه رسیده است.

برخی کارشناسان معتقدند این افزایش به شکلی می تواند در نتیجه تغییر سیاست بانک مرکزی بوده و تقریبا هدایت شده به سمت روند افزایشی باشد.