بال پنهان چاپ پول/ افزایش سرعت بدهکاری بانک ها به بانک مرکزی + نمودار

به گزارش اکوایران، در حالی که نگاه ها متوجه بازار باز است بخش پنهان پایه پولی در مسیر افزایشی قرار گرفته است.

اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی در شرایط کسری نهادهای مالی در جهت صعودی قرار می گیرد. این متغیر نقش تاثیر گذار و مهمی در پایه پولی داشته و افزایش آن می تواند منجر به رشد این شاخص مهم تورم ساز در کشور شود.

اکنون این شاخص رشدی 9.5 درصدی را نسبت به ابتدای بهمن ماه امسال ثبت کرده و به 15 هزار میلیارد تومان رسیده که میزان قابل توجهی به شمار می آید.

رشد قابل توجه اضافه برداشت ها از بانک مرکزی

اضافه برداشت بانک مرکزی در ابتدای بهمن ماه 1400 برابر با 105 هزار میلیارد تومان ثبت شد. شنیده های اکوایران حاکی از آن بوده که این رقم با 9.05 درصد رشد نسبت به ابتدای بهمن ماه به 115 هزار میلیارد تومان رسیده است. 

این رشد در حالی ثبت شده که بانک مرکزی تمام تمرکز خود را در این ماه ها به روی بازار باز گذاشته است. این نهاد در زمستان و پاییز امسال سعی داشته تا با تمام توان از طریق عملیات بازار باز کسری بانک ها را به صورت قاعده مند کاهش دهد. 

در این بازار روال بر این است که بانک ها اوراق دولتی خریداری کرده در بازار اولیه را به بانک مرکزی فروخته و در ازای آن پولی در نهادهای مالی تزریق می شود. در تاریخ سررسید معلوم نیز (یک هفته تا دو هفته) با نرخ سود تعیین شده از سوی بانک مرکزی ( که در هفته های اخیر برابر با 19 درصد بوده و در کف دو ساله قرار دارد) بانک های فروشنده متعهد می شوند تا دوباره اوراق را در تاریخ سررسید معلوم خریداری کنند.

حجم معاملات در این بازار اکنون به 90 هزار میلیارد تومان رسیده که بالاترین سطح عملیات در تاریخ برگزاری بازار باز بوده است.

نکته مخفی مانده در این باره آن است که چرا با وجود این عملیات انبساطی بانک مرکزی در بازار باز هم بانک ها روی به اضافه برداشت آورده اند؟

رشد 1300 درصدی بازار باز/ 280 درصدی اضافه برداشت

بررسی آمار عملیات بازار باز در سال جاری نشان می دهد در سال 1400 حجم معاملات این بازار از 6 هزار و 250 میلیارد تومان با هزارو 340 درصد افزایش به 90 هزار و 300 میلیارد تومان رسیده است.

14 برابر شدن عملیات بانک مرکزی در این بازار به منظور مدیریت نقدینگی بانک ها دراین بازار بوده تا این نهاد بتواند وضعیت مالی بانک های دارای کسری را بهبود ببخشد.

اما در کنار برگزاری این بازار اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی نیز مسیری صعودی را در این مدت ثبت کرده است. این رقم از 30 هزار میلیارد تومان به 115 هزار میلیارد تومان در پایان هفته سوم اسفند ماه رسیده و تقریبا 283 درصد رشد پیدا کرده است.

از ابتدای بهمن ماه تاکنون که حجم معاملات هفتگی بازار باز همواره بالاتر از 80 هزار میلیارد تومان بوده، طبق آمار رسیده به اکوایران 10 هزار میلیارد تومان به رقم اضافه برداشت بانک ها افزوده شده است.

یکی از دلایل هجوم دوباره بانک ها به بانک مرکزی در اضافه برداشت می تواند آن باشد که بانک هایی که اوراق ندارند و کسری بالاتری دارند روی به اضافه برداشت از بانک مرکزی آورده اند. عامل دیگر می تواند خلا نظارتی و مقررات احتیاطی بانک مرکزی دخیل در این افزایش باشد. 

این در حالی است که بانک مرکزی پیش از این سیاست قفل کردن ترازنامه را در پیش گرفته بود. طبق آن بانک ها موظف بودند که دارائی هایشان بیشتر از 1 تا 2 درصد رشد نداشته باشد.

به نظر می رسد چون در این حوزه از سوی بانک مرکزی نظارت فعالانه ای شکل نگرفته اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی سیری صعودی پیدا کرده است.

در هر صورت با هر عاملی هم که این اتفاق شکل گرفته باشد نتیجه اش یک چیز است و هزینه آن بر دوش مردم خواهد بود؛ رشد تورم.

سهم اضافه برداشت از پایه پولی در اسفند 1400

در دی ماه طبق آمار بانک مرکزی در اضافه برداشت بانک ها از این نهاد برابر با 90 هزار میلیارد تومان بوده است. در این ماه پایه پولی معادل با 568 هزار میلیارد تومان ثبت شده که سهم اضافه برداشت ها از آن برابر با 15.8 درصد بوده است.

اگر رقم کنونی این متغیر (115 هزار میلیارد تومان) همین سهم را در اسفند ماه امسال نگه داشته باشد، پایه پولی حداقل معادل با 725 هزار و 700 میلیارد تومان خواهد بود.(حداقل، زیرا سایر عوامل ثابت فرض شده اند) این اتفاق نیز موجب خواهد شد تا رشد نقطه ای این شاخص در حالت خاص، فراتر از سطح 50 درصد قرار بگیرد که رکورد بالایی به شمار می آید. 

بنابراین، این مسیر فزاینده در اضافه برداشت ها و در ادامه پایه پولی درصورتی که کنترل نشود می تواند در انتها به رشد تورم در کشور منجر شود.